Na ostrzu książki

Czcigodny kacyk Nanga – Chinua Achebe

21 marca 2019

Czcigodny kacyk Nanga – Chinua Achebe
Przełożyła Zofia Kierszys
Wydawnictwo Zysk i S-ka , 2012 , 200 stron
Literatura nigeryjska

   W życiu różnie bywa!

   Bywa, że nasz nauczyciel zostaje politykiem. Bywa, że przyjeżdża do naszej rodzinnej miejscowości. Bywa i tak, że zaprasza do rewizyty w stolicy. Ale nie bywa, że uprawia seks z naszą dziewczyną!

   A może bywa!?

   Dokładnie to przytrafiło się Odiliemu. Głównemu bohaterowi i narratorowi własnej historii. Nauczycielowi gimnazjum w niewielkiej miejscowości położonej gdzieś w głębi kraju afrykańskiego, mimo że wykształcenie pozwoliłoby mu pójść drogą swojego nauczyciela. Obecnie Wodza Czcigodnego M. A. Nangi. Przyjąć państwową posadę ze służbowym samochodem i mieszkaniem. Chciał jednak być niezależnym, bo nie potrafił zginać karku w kraju, w którym nieważne jest, co człowiek umie, ważne jest, kogo zna. Kierował się w życiu własną zasadą – Postępuj słusznie i wzdrygaj się przed szatanem.

   Niestety zło znalazło go  nawet w buszu!

   Pod postacią czcigodnego kacyka Nangi, który wziął mu dziewczynę, jak swoją. Przyjaciela ludu, który zaprowadził jego ukochaną do swojego łóżka, a on nie mógł nic mu zrobić, bo był ministrem, figurą napęczniałą od swych nieuczciwie zdobytych bogactw, i mieszka we wspaniałej rezydencji zbudowanej za państwowe pieniądze, i jeździ cadillakiem, i ma straż przyboczną w osobie najętego, jednookiego zbira. Postanowił zemścić się!

   Uwieść kochankę kacyka i zająć jego miejsce.

   W tej historii opowiadanej przez skrzywdzonego mężczyznę autor zawarł krytykę mechanizmów funkcjonujących w krajach afrykańskich tuż po odzyskaniu niepodległości. Satyrę na rządzących pełną absurdu. Mieszanki humoru i goryczy. Krytykę korupcji, nepotyzmu, bezkarności, złodziejstwa, nadrzędności interesów własnych, w których liczą się samochody, kobiety i parcele ziemi oraz mechanizmów społecznych sprzyjających i pozwalających na ich funkcjonowanie. Do budowania patologicznej rzeczywistości wykorzystuje przysłowia, powiedzenia, porównania i przypowiastki z morałem, by ukazać mentalność ludzką, gotową wynosić na prominentne posady złodziei i analfabetów. Ludzi wyklętych rano, a wieczorem wprowadzanych na piedestały.

   Jest przy tym bardzo wnikliwy i analityczny.

   Do tego stopnia, że jego twórczość ma charakter proroczy i spełniający się. Z powodu powieści Nie jest już łatwo, opisującej fikcyjny zamach stanu, do którego w Nigerii rzeczywiście doszło w 1966 roku, musiał uciekać przed ówczesnymi władzami wojskowymi, podejrzewającymi go o udział w spisku. Akurat ta powieść taka nie jest.

   Ma bardzo uniwersalny i ponadczasowy charakter.

   Opisane sytuacje i mechanizmy społeczno-polityczne mogą zaistnieć w każdym kraju świata i istnieją. Zmienia się tylko skala zjawiska i stopień jego widoczności, bo jakiż to rozsądny człowiek wyplułby smakowity kąsek włożony mu w usta przez szczęśliwy los?

   Autor odpowiada.

   Ten, który będzie posłuszny raczej nakazom głowy niż serca i żołądka.

   Zdania pisane kursywą są cytatami pochodzącymi z książki.

Autorka: Maria Akida

Kategorie: Powieść społeczno-obyczajowa

Tagi: literatura nigeryjska