Na ostrzu książki

Zrozum siebie – Maciej Rajewski, Zofia Szynal

10 września 2022

Motywująca internetowa grafika (albo poradnik, który obiecuje szybką zmianę w życiu) to najczęściej psychologia typu fast food – szybka, prosta, tania.

   Tak zgodnie twierdzą autorzy tej publikacji – zawodowi psychoterapeuci, we wprowadzeniu, pełniącym funkcję krótkiego wyjaśnienia i odpowiedzi na dwa nurtujące mnie pytania – dlaczego przewodnik i dlaczego w formie slow food? Przeciwstawiają się w odpowiedziach na nie bezrefleksyjnej samoakceptacji promowanej przez media oraz poradniki, które pomagają na chwilę, prowadząc w ślepą uliczkę bez wyjścia. Dostarczają bowiem one uproszczonej  wiedzy funkcjonowania psychicznego człowieka i pozornego poczucia wglądu w siebie, dając złudną nadzieję, że można ze wszystkim poradzić sobie samemu. Skutki tego przekonania autorzy obserwują podczas własnych doświadczeń w roli psychoterapeutów. Tymczasem pełne poznanie siebie nie jest i najprawdopodobniej nigdy nie będzie możliwe – nawet w procesie wieloletniej psychoanalizy, nie mówiąc już o próbach samopoznania.

    Stąd pomysł na… przewodnik.

   Absolutnie nie poradnik, a właśnie przewodnik, w którym zapraszają do wyprawy przez ludzką psychikę – piękną i złożoną krainę, której poszczególne części stanowią jedną całość.

   Podróż dzielą na cztery etapy-części.

   W pierwszej prezentują wewnętrzny krajobraz psychiki w kilku obszarach jej funkcjonowania. W drugiej, najobszerniejszej, analizują złożoność, niezwykłość i ciągłość rozwoju człowieka od jego znaczenia i okresu prenatalnego do kresu życia. W trzeciej charakteryzują zdrowie psychiczne, jego klasyfikacje diagnostyczne, pojęcie normy oraz konkretne zaburzenia, by w ostatniej przedstawić metody leczenia oraz profilaktykę higieny życia psychicznego.

   Brzmi poważnie!

   Jednak autorzy całą wiedzę przedstawiają w sposób przyjazny, przejrzysty (pomaga w tym grafika tekstu), nośny, obrazowy (z licznymi przykładami „z życia”) i zrozumiały, ograniczając język naukowy do niezbędnych pojęć. Dlatego śmiało mogę nazwać ten przewodnik również vademecum. Jak sami autorzy podkreślają, jest w nim więcej pytań niż odpowiedzi. To zabieg celowy, bo zmuszający do indywidualizacji obrazu siebie w odpowiedzi na uniwersalizm rozwiązywania wszystkich problemów „fastudowych” poradników. Do tego służą tak zwane „refleksawki”, czyli zestawy pytań umieszczone po określonej partii materiału, które mają pomóc w zobrazowaniu siebie w kontekście omawianych zagadnień oraz przeprowadzić ćwiczenia podtrzymujące dobrostan psychiczny. Szersze ujęcie tematu umieszczają na szarym tle, a ważne, podstawowe pojęcia wytłuszczają w druku.

    To swoista pigułka merytorycznej wiedzy podstawowej, niezbędne minimum z psychologii jako kontrpropozycja w odniesieniu do trudnych, naukowych prac z tego zakresu.

   Skondensowana i bazowa wiedza niezbędna do poznania i zrozumienia siebie, lekkiej korekty zachowań (zwłaszcza podtrzymujących pozytywne nawyki), dostrzeżenia trudności i podjęcia ewentualnej decyzji o szukaniu pomocy u specjalisty. To droga powolna i trudna, ale bezpieczna i dla każdego. Dla tego, kto nie posiada żadnej wiedzy psychologicznej i tego, który ma ją niewystarczającą i dla tego, kto ją posiada, ale chciałby ją sobie przypomnieć i uporządkować.

   Obowiązkowa pozycja, zanim sięgnie się po jakikolwiek poradnik psychologiczny.

   Zdania pisane kursywą są cytatami pochodzącym z książki.

Zrozum siebie: psychologiczny przewodnik po świecie przeżyć wewnętrznych – Maciej Rajewski, Zofia Szynal, Wydawnictwo Znak, 2022, 352 strony, literatura polska.

Autorka: Maria Akida

Kategorie: Psychologia