Na ostrzu książki

Jak pozbyć się lęku i zacząć żyć – Pippa Grange

11 listopada 2021

A gdybym ci tak powiedziała, że twoim życiem rządzi strach?

   Zapytała mnie autorka w przedmowie. Psycholog efektywności z dwudziestoletnim stażem pracy z liderami z różnych dziedzin – sportowcami, dyrektorami i artystami, w którego trakcie zrozumiała, że siłą, która kieruje nami wszystkimi, jest strach. Tutaj polemizowałabym z pojęciem „strach”, ale o tym później. Ukryty pod różnymi maskami odbiera smak sukcesu albo wręcz uniemożliwia jego osiągnięcie. Drugim jej odkryciem było uświadomienie sobie, że strach mieszka nie tylko w nas, ale i wszędzie dookoła narzucony nam przez kultury, środowiska, grupy i rodziny, w których żyjemy, rodząc wysysającą z nas energię w formie zazdrości, perfekcjonizmu, izolacji, samokrytyki i osądu innych. Uczucia głęboko ukryte w umyśle i podsycane wyobraźnią, a ujawniane w destrukcyjnych zachowaniach, postawach i wyborach mających determinujący wpływ na jakość życia swojego i innych. A jak mawia amerykański lekarz i filozof Deepak Chopra – Najlepszym sposobem na korzystanie z wyobraźni jest kreatywność. Najgorszym zaś lęk. Dlatego autorka zaproponowała zamienić lęk na siłę pozytywną, a przynajmniej zmniejszyć jego wpływ, podając sposoby na dostrzeżenie jego źródła, skonfrontowanie się z nim i zastąpienie go. Zastrzegła jednak, że jej książka nie jest typowym poradnikiem proponującym cudowne antidotum i szybkie rozwiązania na bolączki życia.

   Jest przede wszystkim zbiorem własnych pomysłów i doświadczeń.

   Efektem również dziesięcioletniej pracy jako coacha grupowego najlepszych drużyn sportowych świata – piłkarzy, rugbystów i pływaków. Swoją wiedzę podzieliła na cztery główne rozdziały. W pierwszym wypunktowała społeczne źródła strachu, by w drugim przejść do jego przyczyn biologicznych. Jednak największym atutem tego poradnika były historie konkretnych osób ze świata sportu pod zmienionymi imionami, z którymi pracowała, by pokazać mechanizm powstawania i oddziaływania lęku oraz proces jego przepracowywania. Dramatyczne i traumatyczne opowieści jej podopiecznych, konkretne wydarzenia, przeżyte sytuacje służyły do zilustrowania przedstawionej wcześniej teorii, ale przede wszystkim do zainspirowania i pomocy w dokonaniu zmian w sobie poprzez analogię, podobieństwa i przekonanie, że niektóre rozwiązania mogą być skuteczne we własnym życiu. Autorka podkreślała przy tym swoją wiarę, że to właśnie takie chwile głębokiego zrozumienia pozostają z nami dłużej niż próby zaprowadzenia porządku w życiu za pomocą jakiegoś triku czy techniki.

   Opowieść o sobie, swojej pracy i podopiecznych zakończyła manifestem.

   Z jednej strony podsumowaniem swojej wiedzy, ale z drugiej strony propozycją sposobu na bycie. Zbiorem pomysłów na pielęgnowanie nowych korzystnych nawyków, zachowań i przekonań, i zastępowanie nimi tych starych destrukcyjnych. Dla mnie poradnik jest świetnym uzupełnieniem wcześniej przeczytanej publikacji motywacyjnej Jak uciszyć wewnętrznego krytyka i uwierzyć w siebie Aliny Adamowicz i Joanny Godeckiej.

   Mam tylko jedno zastrzeżenie.

   Autorka (a może tłumaczka?) zamiennie i bez zróżnicowania stosowała pojęcia – lęk i strach, które w psychologii są uważane za dwa różne uczucia mające odmienne źródła powstawania. Przeszkadzał mi ten bałagan pojęciowy. Zwłaszcza w rozdziałach omawiających sposoby radzenia sobie z nimi. Bez ich wyraźnego zróżnicowania laik może mieć problemy nie tyle z adekwatnym ich zastosowaniem, ile w ogóle ze zrozumieniem, o czym jest ten poradnik – o strachu czy lęku?

   Jednak tytuł sugeruje pojęcie prawidłowe, któremu autorka przede wszystkim poświęciła swoją uwagę w tym poradniku, chociaż często nazywała go strachem.

   Zdania pisane kursywą są cytatami pochodzącymi z książki.

Jak pozbyć się lęku i zacząć żyć – Pippa Grange, przełożyła Katarzyna Mojkowska, Wydawnictwo Muza, 2021, 352 strony, literatura angielska.

Wywiad z autorka na temat poradnika.

Autorka: Maria Akida

Kategorie: Poradnik, Psychologia