Na ostrzu książki

Nie zawrócę – Jolanta Guse

21 marca 2019

Nie zawrócę – Jolanta Guse
Wydawnictwo Prószyński i S-ka , 2011 , 224 strony
Literatura polska

Już tytuł sugerował, wręcz krzyczał, że to będzie pozytywna opowieść. Z tych o silnej kobiecie idącej pod prąd, stawiającej na siebie, swój rozwój, niepoddającej się przeciwnościom losu, szukającej dróg wyjścia z każdej beznadziejnej sytuacji i znajdującej szansę w każdym pozornie wykluczającym ją wydarzeniu. Bez biadolenia, rozpamiętywania, załamywania rąk, odwracania się za siebie i rozpamiętywania przeszłości w stałym rozdrapywaniu ran.
Ale zanim główna bohaterka Laura stała się tak pewną siebie i świadomą własnej wartości, patrzącą śmiało w przyszłość kobietą, przeszła przez czyściec życia. Bolesny. W wieku pięćdziesięciu lat, porzucona przez męża Hiszpana, powróciła do Polski z dorobkiem całego życia w kilku walizkach i pojęciem o nowej rzeczywistości kraju sprzed dwunastu lat. Nie miała gdzie mieszkać, znajomi nie okazali się przyjaciółmi w biedzie, z wiekiem wykluczającym otwarte ramiona pracodawców, nieaktualnymi kwalifikacjami zawodowymi, ale za to z ogromną potrzebą bycia kochaną i zauważalną.
A wszystko dlatego, że wcześniej patrzyła na życie przez pryzmat sensu istnienia przy boku mężczyzny i pewności stałości takiego statusu. I takich podobnych historii w tej powieści jest dużo więcej. Kobiet w różnym wieku. I tych po dwudziestce, dla których świat rozpadał się po oszustwach chłopaków, i tych po trzydziestce zdradzanych przez mężów, i tych po pięćdziesiątce porzuconych dla innych, a nawet po siedemdziesiątce żałujących własnych wyborów.
Chciałoby się powiedzieć – samo życie!
Bo i częściowo przez to życie napisana jest ta książka. Autorka wplotła w historię Laury i otaczających ją kobiet, zarówno wątki autobiograficzne, jak i te usłyszane, podpatrzone i zapożyczone od przyjaciółek i znajomych. Obiecała nawet tajemniczej osobie, że napisze powieść o kobietach dla kobiet przestrzegającą przed stawianiem w życiu tylko na mężczyzn, przed całkowitym uzależnianiem się od nich. Ta przeogromna, szczera, wręcz nadmierna chęć niesienia kaganka rozpraszającego mroki nieświadomości wśród kobiet, nie przysłużyła się powieści. Szybkość toczących się wydarzeń, których kilkumiesięczna akcja rozgrywała się na jednej stronie, a wiele lat na kilku następnych, opowiadana w krótkich, rzeczowych zdaniach, sprawiała wrażenie szybkiego opowiadania w biegu, między jedną kawą a drugą, na taborecie przy kuchennym stole, a nie powieści snutej w miękkim fotelu, w atmosferze przyjacielskich, intymnych zwierzeń do późnych godzin nocnych. Odczuty przeze mnie pośpiech nie stwarzał mi możliwości do zatrzymania się, zamyślenia, zastanowienia się, empatii tak ważnej dla opowiadającej Laury o jej trudnych zmaganiach z losem. Czytałam reklamę z receptą na szczęście, w której w krótkim czasie musi znaleźć się jak najwięcej treści. W efekcie powstała książka-reklamówka, która niczym ulotka zawierająca bardzo pożyteczne rady, przypominała mądry, ostrzegający slogan na papierosowym pudełku – Palenie zabija czy Palenie powoduje raka, zupełnie nieprzeszkadzający palaczom w trwaniu w nałogu. Podobnie jest z tą powieścią i dwoma zdaniami umieszczonymi na dole tytułowej okładki:

Niby wiem, że treść pełna jest cennych wskazówek, ale czy ja wezmę je sobie do serca?
Hasło, dobre chęci i troska o pogubione w życiu kobiety to za mało. Na zmianę świadomości potrzeba innych form niż tylko szybkie przekazanie przesłania i czasu, którego w tej historii zabrakło.