Na ostrzu książki

Karta nr 93/2017

21 marca 2019

Karta nr 93/2017
Wydawnictwo Ośrodek Karta
Literatura polska

   Kolejna porcja poznawania historii ze źródeł z kwartalnikiem Karta!

   Tematem przewodnim tego numeru jest Rosja. Nie Rosja Putina, ale Rosja, o którą walczy Stowarzyszenie Za Wolną Rosję.

Rosję, która nie jest utożsamiana ani ze starą, ani z nową władzą. Rosji wywodzącej się co najmniej od dekabrystów. Rosji, która jedyny moment szansy na wolność zaprzepaściła w 1917 roku w wyniku błędów popełnionych przez ówczesny Rząd Tymczasowy, dopuszczając do umocnienia się bolszewików. Złożoność tego zjawiska, tego przebłysku wolności utraconej, pokazują bardzo emocjonalne dzienniki Rosjan z rewolucyjnego okresu przełomu  – duchownego, publicystki, ucznia gimnazjum, prawnika i dziennikarza, studentki, historyka, pisarza i podróżnika. Każdy z nich, reprezentując określone środowisko lub grupę społeczną, oczekiwał i miał nadzieję na swoją i jednocześnie inną od pozostałych Rosję. Postawy od bezkrytycznej euforii po sceptyczny dystans łączą dwa, nie do pogodzenia, pragnienia – chęć zmiany i jednocześnie szybkiej stabilizacji. Fragmenty przytaczanych i tłumaczonych dzienników pochodzą z rosyjskiego portalu Prozhito, zawierającego (dla lubiących sięgać do źródeł to ogromna okazja!) teksty ponad 140 tysięcy osób. Cenną inicjatywą Rosjan jest projekt Moskwa. Miejsce pamięci poświęcony związkom człowieka i państwa sowieckiego w przestrzeni miejskiej. W jego ramach powstała Topografia terroru. Wirtualna mapa Moskwy, na której zaznaczone są miejsca masowych mordów i pochówków ofiar, siedziby sądowych i pozasądowych organów, więzienia, obozy koncentracyjne lat 20. i powojenne „obozy pracy poprawczej” w mieście i okolicach, szaraszki oraz przytułki dla dzieci. Wśród tych form udostępniania miejsc historii znajdują się również audioprzewodniki z represjami wobec Polaków w Moskwie. Ta rosyjska część artykułów dobrze tłumaczy genezę lęku Rosjan przed zmianami i skłonności do tkwienia w kiepskiej stabilizacji reżimu Putina, mimo że go krytykują.

   Wizja chaosu przemian przeraża Rosjan i paraliżuje!

   Jakże odmienne znaczenie niesie słowo „wolność” w kontekście wspomnień gdańszczan zawartych w artykule Wolny Gdańsk.

Wolny oznacza we wspomnieniach polityków, nauczyciela, niemieckiego zakonnika czy polskiego dziecka, brak poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji politycznej oraz społecznej, rasizm, antysemityzm i nacjonalizm. We wspomnieniach mieszkańców Gdańsk w połowie lat 30. To zatem miejsce specyficzne, ale też odzwierciedlające konflikty i napięcia nękające prawie całą ówczesną Europę.

W tę tematykę wpisują się współczesne teksty Uładzimira Niaklajeu. Białoruskiego opozycjonisty o tę wolność walczącego.

   Kolejne artykuły zawierające fragmenty wspomnień, listów i dokumentów to zapowiedzi trzech publikacji.

Książki Noacha Lasmana ukazującej – poprzez osobiste doświadczenia od lat 30. do 1957 roku – niecodzienne spojrzenie na ten czas i stosunki polsko żydowskie z perspektywy poznańskiego Żyda. Publikacji przedstawiającej genezę powstania i dzieje Żydowskiego Instytutu Żydowskiego oraz antologii rumuńskiej literatury faktu w XX wieku. Ta ostatnia będzie prezentować historie Rumunów i przybierze postać oraz formę Drogi na Północ, opowiadającej o historii Norwegów.

   Kwartalnik jest bogato ilustrowany zdjęciami.

   Zdania pisane kursywą są cytatami pochodzacymi z książki.

Autorka: Maria Akida

Kategorie: Czasopisma artykuły

Tagi: Żydzi